Kancelaria prawna

Możliwość uchylenia wyroku sądu odwoławczego z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 457 § 3 k.p.k.

Zarzut wadliwej kontroli odwoławczej został sformułowany jedynie ogólnikowo w petitum kasacji, w jej uzasadnieniu próżno szukać jakichkolwiek bardziej szczegółowych rozważań. Poza wyrażeniem samej oceny jakości uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sądu drugiej instancji autor kasacji nie wykazał jego wadliwości, czy nierzetelności, co dopiero - w przypadku rażącej obrazy art. 457 § 3 k.p.k. mogłoby prowadzić do uznania, że w istocie Sąd odwoławczy nie rozpoznał danego zarzutu apelacyjnego, dopuszczając się obrazy art. 433 § 1 k.p.k. Tymczasem lektura uzasadnienia wyroku tego Sądu prowadzi do wniosku, że Sąd ten - wbrew twierdzeniom pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej - dostatecznie szczegółowo odniósł się do zarzutów sformułowanych w apelacji tej strony postępowania. Sąd rozważył doniosłość wypowiedzi K. H. z rozprawy rozwodowej przed Sądem Okręgowym w Częstochowie z dnia 23 sierpnia 2017 r. Na podstawie analizy protokołu miał podstawy do uznania, że nagrania tych wypowiedzi nie miały wpływu na treść wyroku Sądu pierwszej instancji, co zresztą koresponduje z odniesieniem się do apelacji prokuratora w zakresie zarzutu popełnienia przestępstwa zgwałcenia (pkt 3.1. uzasadnienia wyroku Sądu ad quem). Również kwestia uniewinnienia K. H. od przestępstwa z art. 160 § 2 k.k. była przedmiotem wnikliwej weryfikacji ustaleń faktycznych przez Sąd ad quem w kontekście zarzutu sformułowanego w apelacji prokuratora (pkt 3.1. i 3.3. uzasadnienia wyroku). W tym kontekście rozpoznawany zarzut należy uznać za chybiony, co wobec daleko idącej ogólnikowości nie stwarza pola do czynienia szerszych rozważań.

Jeśli chodzi o drugi zarzut kasacyjny, to wprawdzie opracowanie uzasadnienia wyroku na urzędowym formularzu może - w konkretnych okolicznościach sprawy - nie zawsze zapewniać zachowanie standardu prawa do rzetelnego procesu sądowego, jednakże żadna forma sporządzenia pisemnych motywów wyroku nie daje takiej gwarancji. Można w tym kontekście uznać, że każdy schematyzm, którego wyrazem jest formularz uzasadnienia, stwarza ryzyko uchybienia standardom rzetelnego procesu, jednak to, czy tak się stanie zależy już od samej treści uzasadnienia, niezależnie od jego układu. Jak wskazuje się w orzecznictwie: "rzeczą każdego sądu odwoławczego, w ramach obowiązku wynikającego z treści art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 433 § 1 i 2 k.p.k., jest przeprowadzenie w konkretnej sprawie oceny, czy może sporządzić uzasadnienie swojego wyroku na formularzu UK 2 (art. 99a § 1 k.p.k.) w taki sposób, który zagwarantuje stronie prawo do rzetelnego procesu odwoławczego a więc rzetelnego i konkretnego ustosunkowania się w toku postępowania do każdego istotnego argumentu zawartego w apelacji strony i przedstawienia takiej oceny właśnie w uzasadnieniu wyroku sądu odwoławczego" (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2020 r., I KA 1/20, OSNKW 2020/9-10/41, LEX nr 3061026). Jeżeli w rozpoznawanej sprawie Sąd odwoławczy nie znalazł przeszkód do sporządzenia uzasadnienia wyroku na urzędowym formularzu, to miał nie tylko prawo, ale i obowiązek, aby respektować treść art. 99a § 1 k.p.k. W żadnym razie nie może przynieść oczekiwanego przez autora kasacji rezultatu kwestionowanie zachowania prawa do sądu na podstawie samego tylko faktu, że uzasadnienie wyroku Sądu odwoławczego zostało sporządzone na urzędowym formularzu. Lektura nadzwyczajnego środka zaskarżenia prowadzi do wniosku, że skarżący nie wykazał okoliczności, które nakazywałyby Sądowi ad quem odejście od reguły wyrażonej we wspomnianym przepisie. Poprzestał jedynie na ogólnikowym i zabarwionym jedynie subiektywnym poglądem zapatrywaniu, że takie rozwiązanie było uzasadnione obszernym materiałem dowodowym, a także szeregiem kluczowych dla sprawy okoliczności (s. 12 in fine kasacji), co z oczywistych względów nie stanowi wykazania uchybienia prawa do Sądu, którego zresztą Sąd Najwyższy - po lekturze pisemnych motywów zaskarżonego wyroku nie stwierdził, a o czym była już mowa przy okazji rozpoznawania pierwszego zarzutu z kasacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego.

Na marginesie należy jedynie przypomnieć, że zgodnie z art. 537a k.p.k. nie można uchylić wyroku sądu odwoławczego z tego pwodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 457 § 3 k.p.k. Skoro zresztą proces sporządzania uzasadnienia wyroku ma miejsce już po jego ogłoszeniu, to trudno dowodzić, że jakość tego uzasadnienia miała istotny wpływ na treśc wyroku sądu odwoławczego ogłoszonego wcześniej.

-->