Zdaniem żalącej, w niniejszej sprawie, mimo że jest to sprawa o rozwód, dopuszczalna jest skarga kasacyjna od postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu, bowiem wyłączenie przewidziane w art. 3982 § 2 pkt 1 k.p.c. stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 3981 § 1 k.p.c. i dotyczy jedynie spraw rozpoznanych merytorycznie.
Przedstawiona w zażaleniu wykładnia wzajemnej relacji obu przepisów jest błędna. Wprawdzie art. 3981 § 1 k.p.c. jest przepisem o charakterze ogólnym;, tj. wskazuje orzeczenia, od których w postępowaniu procesowym służy nadzwyczajny środek zaskarżenia, jakim jest skarga kasacyjna, to do orzeczeń tych, poza prawomocnymi wyrokami wydanymi przez sąd drugiej instancji, zaliczone zostały również prawomocne postanowienia tego sądu w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania.
Zasada dopuszczalności skargi kasacyjnej od orzeczeń kończących w wyżej wskazany sposób postępowanie drugoinstancyjne doznaje jednak szeregu ograniczeń, dokonywanych przez ustawodawcę według różnych kryteriów. Jednym z nich jest taksatywne wyliczenie przedmiotowo zindywidualizowanych spraw, w których skarga kasacyjna jest niedopuszczalna (art. 3982 k.p.c.) Ponieważ katalog wyłączeń odnosi się do konkretnych kategorii spraw, a nie konkretnych orzeczeń w tych sprawach, przepis ten interpretować należy, tak jak uczynił to Sąd drugiej instancji - a zatem jako unormowanie uniemożliwiające skuteczne złożenie skargi kasacyjnej w każdej z wymienionych z nim spraw, także w sprawie o rozwód ujętej w art. 3982 § 2 pkt 1 k.p.c. i to niezależnie od tego, czy zapadłe w tej sprawie rozstrzygnięcie, odpowiadające kryteriom z art. 3981 § 1 k.p.c., miało charakter merytoryczny czy też formalny.
Konkludując, zgodnie z art. 3982 § 2 pkt 1 k.p.c., w sprawie o rozwód skarga kasacyjna jest niedopuszczalna. Wyłączenie w powołanym przepisie możliwości wniesienia skargi kasacyjnej w sprawie o rozwód ma charakter generalny. Nie jest zatem dopuszczalna kontrola kasacyjna wydawanych w tych sprawach jakichkolwiek orzeczeń i to bez względu na charakter wadliwości, jakimi mogą być one dotknięte (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2002 r., II CZ 85/07, nie publ., z dnia 19 marca 2008 r., V CZ 9/08, nie publ.).
W tym stanie rzeczy zażalenie powódki należało oddalić (art. 3941 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 39814 k.p.c.).
Biorąc pod uwagę, że powódka w postępowaniu zażaleniowym reprezentowana była przez adwokata ustanowionego z urzędu, Sąd Najwyższy przyznał od Skarbu Państwa adw. J. M. kwotę 270 zł, stosownie do § 10 ust. 1 pkt 1 oraz § 16 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz. 18).
Odrębnie należy wskazać, że Sąd Apelacyjny trafnie podniósł, że skarga kasacyjna powódki podlegała odrzuceniu również z tego powodu, że została wniesiona przez powódkę osobiście, tj. z naruszeniem obowiązującego w postępowaniu kasacyjnym obligatoryjnego zastępstwa stron przez adwokatów lub radców prawnych (art. 871 k.p.c.). Podobnie trafnie sąd Apelacyjny zauważył, że skarga kasacyjna powódki podlegała odrzuceniu także z tego powodu, że jej wniesienie nie zostało poprzedzone złożeniem wniosku o doręczenie orzeczenia Sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Okoliczności te także przesądzały o tym iż zażalenie wniesione na postanowienie z dnia 26 sierpnia 2021 r. podlegało oddaleniu.
Jeżeli nie są Państwo zadowoleni z wyniku postępowania cywilnego i są zdecydowani na wniesienie skargi kasacyjnej prosimy o kontakt.