Kancelaria prawna

Zarzut naruszenia art. 106 § 3 p.p.s.a. jako podstawa skargi kasacyjnej.

Na uwzględnienie nie zasługuje zarzut art. 133 § 1 w zw. z art. 106 § 3 p.p.s.a. Przede wszystkim podnieść należy, że wbrew wymogom art. 174 pkt 2 w związku z art. 176 i art. 183 § 1 p.p.s.a. nie wykazano wpływu zarzucanego naruszenia przepisów postępowania na wynik sprawy. O art. 133 § 1 i art. 106 § 3 nawet nie wspomniano w uzasadnieniu skargi kasacyjnej. Ograniczono się do przytoczenia w petitum skargi kasacyjnej formuły o naruszeniu przepisów postępowania mającym wpływ na wynik sprawy, jednak jest to niewystarczające. Konieczne jest bowiem wykazanie istnienia związku przyczynowego pomiędzy uchybieniem procesowym, stanowiącym przedmiot zarzutu skargi kasacyjnej, a wydanym orzeczeniem sądu administracyjnego, który to związek przyczynowy mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Wnoszący skargę kasacyjną jest więc obowiązany uzasadnić, że następstwa zarzucanych uchybień były na tyle istotne, iż miały wpływ na treść kwestionowanego orzeczenia, ponieważ gdyby do tych uchybień nie doszło, wyrok sądu administracyjnego mógłby być inny. Podkreślić należy, że Naczelny Sąd Administracyjny pozbawiony jest prawa do samodzielnego konkretyzowania zarzutów oraz czynienia założeń odnośnie do intencji strony w zakresie uzasadnienia zarzutów. Wynika to ze związania sądu, mocą art. 183 § 1 p.p.s.a., granicami skargi kasacyjnej. Owo związanie oznacza, że granice rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny zakreśla strona wnosząca skargę kasacyjną przez przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie.

W ptetitum skargi kasacyjnej wskazano na naruszenie art. 133 § 1 w zw. z art. 106 § 3 p.p.s.a. "poprzez brak wszechstronnego zbadania treści dokumentów zawiadomień o: zajęciu zabezpieczającym i egzekucyjnym oraz ponagleń do realizacji zajęcia zabezpieczającego (...)". Tak sformułowany zarzut daje podstawę do przyjęcia, iż Skarżącemu chodzi o wadliwość kontroli w zakresie stanu faktycznego sprawy, bądź niewłaściwą ocenę dokumentów. Jednak nie jest możliwe kontestowanie zaskarżonego wyroku w tym zakresie poprzez zarzut naruszenia art. 133 § 1 w zw. z art. 106 § 3 p.p.s.a.

Przepis art. 133 § 1 p.p.s.a. określa czas orzekania i podstawy wyrokowania (sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy...). Z przepisu tego wynika, że sąd administracyjny rozpatruje sprawę na podstawie stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dniu wydania zaskarżonego aktu administracyjnego. Skutkiem zasady określonej w omawianym przepisie jest to, że sąd administracyjny nie dokonuje ustaleń faktycznych w zakresie objętym sprawą administracyjną. Art. 133 § 1 p.p.s.a. nie zawiera żadnych unormowań wskazujących na sposób analizy akt sprawy. Oznacza to, że nie można za pośrednictwem zarzutu naruszenia tego przepisu kwestionować prawidłowości stanu faktycznego przyjętego przez sąd pierwszej instancji jako podstawa rozstrzygnięcia. Wobec tego art. 133 § 1 p.p.s.a. nie mógł zostać naruszony w sposób wskazany w petitum skargi kasacyjnej.

Z kolei zgodnie art. 106 § 3 p.p.s.a. sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Oznacza to, po pierwsze, że przeprowadzenie postępowania dowodowego przed sądem administracyjnym jest dopuszczalne wyjątkowo, jedynie w sytuacji wystąpienia wskazanych wyżej przesłanek. Po drugie, możliwość jego przeprowadzenia uzależniona jest od uznania Sądu, który postępowanie takie przeprowadzić może, lecz nie musi. Art. 106 § 3 należy odczytywać z uwzględnieniem generalnej zasady, wyrażonej w art. 133 § 1 p.p.s.a., zgodnie z którą sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy. Zasada ta oznacza (o czym już wspomniano), że sąd administracyjny nie prowadzi we własnym zakresie postępowania dowodowego i nie ustala samodzielnie stanu faktycznego sprawy. Celem postępowania dowodowego, prowadzonego przed sądem administracyjnym, nie jest zatem ponowne ustalanie stanu faktycznego sprawy w zastępstwie organu administracji publicznej. Art. 106 § 3 p.p.s.a. pozwala jedynie, w drodze wyjątku, przeprowadzić uzupełniające postępowanie dowodowe w razie wystąpienia istotnych wątpliwości co do zgodności z prawem zaskarżonego aktu - a nie co do prawidłowości poczynionych w postępowaniu administracyjnym ustaleń faktycznych - przy czym nadal jest to uprawnieniem a nie obowiązkiem. Prowadzi to do wniosku, że art. 106 § 3 p.p.s.a. nie może służyć do kwestionowania ustaleń faktycznych, z którymi strona się nie zgadza, ani do ustalania stanu faktycznego sprawy przed sądem administracyjnym. Z uwagi na powyższe w orzecznictwie przyjmuje się, że zarzut naruszenia art. 106 § 3 p.p.s.a. może być uzasadniony jedynie wówczas, gdy Sąd pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe a skarżący kasacyjnie wykaże, że kryteria wiarygodności dopuszczonych dowodów były oczywiście błędne (por. wyroki NSA z dnia 13 maja 2009 r., sygn. akt II FSK 1886/07 oraz z dnia 12 lipca 2023 r. sygn. akt I OSK 890/20). Skarżący nie wykazał, aby taka sytuacja wystąpiła w rozpoznanej sprawie.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 80 § 1 w zw. z art. 164 § 4 w zw. z art. 115a § 1 u.p.e.a. "poprzez niemającą oparcia w ww. przepisach delegację uprawnień organu na rzecz Banku (...)". Pierwszy z tych przepisów stanowi, że organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego przez przesłanie do banku zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego z rachunku bankowego do wysokości egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia w terminie dochodzonej wierzytelności oraz kosztami egzekucyjnymi. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa bank, aby bez zgody organu egzekucyjnego nie dokonywał wypłat z rachunku bankowego do wysokości zajętej wierzytelności, lecz niezwłocznie po upływie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia przekazał zajętą kwotę organowi egzekucyjnemu na pokrycie egzekwowanej należności albo zawiadomił organ egzekucyjny o przeszkodzie w dokonaniu wpłaty, w tym również o nieprowadzeniu rachunku bankowego zobowiązanego. Według postanowień art. 164 § 4 u.p.e.a. do zajęcia zabezpieczającego stosuje się odpowiednio przepisy o zajęciu egzekucyjnym pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, renty socjalnej, egzekucję z rachunków bankowych, innych wierzytelności pieniężnych, praw z papierów wartościowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego, papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych, weksla, autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz własności przemysłowej, udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, pozostałych praw majątkowych oraz ruchomości. Zgodnie z art. 115a § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny dokonuje podziału kwoty uzyskanej ze sprzedaży rzeczy albo wykonania prawa majątkowego, do których wystąpił zbieg egzekucji.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd pierwszej instancji nie naruszył przytoczonych przepisów, uznając, iż stanowisko Dyrektora IAS jest prawidłowe. Zaskarżone postanowienie zostało bowiem wydane w postępowaniu zabezpieczającym, więc mocą art. 164 § 4 u.p.e.a. zastosowanie miał art. 80 § 1 tej ustawy. Zgodnie zaś z uprawnieniem określonym w art. 80 § 1 organ dokonał zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego przez przesłanie do Banku zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego z rachunku bankowego do wysokości zabezpieczanej należności pieniężnej. Wbrew twierdzeniu Skarżącego Dyrektor IAS nie delegował uprawnień przypisanych organowi na rzecz Banku.

Przypomnieć trzeba, że organ egzekucyjny skierował do banku zawiadomienie z 11 lipca 2018 r. o zabezpieczeniu wierzytelności z rachunku bankowego A. Sp. z o.o. (dalej: spółka) na kwotę 76.350 zł. W zawiadomieniu Skarżący został pouczony, aby bez zgody organu egzekucyjnego nie dokonywał wypłat i aby zajęta w celu zabezpieczenia kwota do wysokości 76.350 zł została zablokowana do czasu uchylenia zabezpieczenia lub jego przekształcenia w zajęcie egzekucyjne. Zajęcie zostało uznane przez Skarżącego. W dniu 12 października 2021 r. organ poinformował Bank o przekształceniu zajęcia zabezpieczającego w egzekucyjne i wezwał do przekazania na rachunek organu egzekucyjnego należności objętych tytułem wykonawczym z 11 października 2021 r. nr (...). Bank poinformował organ o przeszkodzie w realizacji zajęcia wskazując, że rachunki bankowe spółki zostały zamknięte w dniu 20 marca 2020 r. W tej sytuacji organ działając w zgodzie z art. 71a § 9 u.p.e.a., postanowieniem z 17 lutego 2022 r. określił Skarżącemu, jako dłużnikowi zajętej wierzytelności, wysokość nieprzekazanej kwoty, zajętej na podstawie zajęcia zabezpieczającego z 11 lipca 2018 r. Przywołany przepis stanowi, iż jeżeli w wyniku kontroli stwierdzono, że dłużnik zajętej wierzytelności bezpodstawnie uchyla się od przekazania zajętej wierzytelności albo części wierzytelności organowi egzekucyjnemu, organ ten wydaje postanowienie, w którym określa wysokość nieprzekazanej kwoty. Poprzez wydanie postanowienia określającego wysokość nieprzekazanej kwoty w żadnym razie organ nie delegował uprawnień przypisanych organowi na rzecz Banku. Jak już powiedziano, organ postąpił zgodnie z dyspozycją art. 71a § 9 u.p.e.a. Nie zlecił Skarżącemu dokonania podziału przekazywanej kwoty, co sugeruje Skarżący, zarzucając naruszenie art. 115a § 1 u.p.e.a. Stanowisko organów, iż Skarżący nie przekazał wskazanej w zawiadomieniu z 11 lipca 2018 r. kwoty 76.350 zł nie może być utożsamiane z sytuacją normowaną w tym przepisie.

Mając na uwadze okoliczności sprawy oraz przywołane przepisy prawa, nie sposób przypisać organowi działania wbrew tym przepisom - ergo, Sądowi pierwszej instancji ich naruszenia.

Zważywszy, że w zarzucie naruszenia art. 71a § 9 u.p.e.a. wskazano na sprzeczność w treści uzasadnienia ustaleń w zakresie kwoty jaka została wypłacona dłużnikowi, wyjaśnić należy, że poprzez zarzut naruszenia tego przepisu nie jest możliwe podważenie ustaleń faktycznych. Jak już była o tym mowa, art. 71a § 9 u.p.e.a. określa przypadki, których wystąpienie uprawnia organ egzekucyjny do wydania postanowienia określającego wysokość nieprzekazanej kwoty. Ustalenia faktyczne mogą być kontestowane np. poprzez zarzut naruszania art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w powiązaniu ze stosownymi przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, ale taki zarzut nie został postawiony w skardze kasacyjnej.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 p.p.s.a. O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 204 pkt 1 tej ustawy.


Jeżeli nie są Państwo zadowoleni z wyniku postępowania administracyjnej i są zdecydowani na wniesienie skargi kasacyjnej prosimy o kontakt.

-->