Sprawy, w których można wnieść skargę kasacyjną.
Skargę kasacyjną można wnieść od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących postępowanie.
Przedmiotem zaskarżenia skargą kasacyjną może być tylko orzeczenie istniejące, obejmujące rozstrzygnięcie merytoryczne (w przedmiocie zgłoszonego żądania) lub formalne (w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania) kończące postępowanie w sprawie(II CSKP 15/21).
Prawomocny wyrok sądu drugiej instancji może być przedmiotem zaskarżenia skargą kasacyjną jedynie w takiej części, w jakiej istnieje, czy to w postaci pozytywnej, czy też negatywnej(IV CSK 592/20).
Postanowieniem sądu drugiej instancji „w przedmiocie odrzucenia pozwu”, kończącym postępowanie jest orzeczenie oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji odrzucające pozew, orzeczenie zmieniające postanowienie sądu pierwszej instancji oddalające, na podstawie art. 222 kpc, zarzut, którego uwzględnienie uzasadniałoby odrzucenie pozwu, a także orzeczenie - wydane w wyniku uwzględnienia apelacji - mocą którego uchylono zaskarżony wyrok i pozew odrzucono (III CSK 48/2006).
Do kategorii postanowień kończących postępowanie w sprawie należą tylko te, których uprawomocnienie się zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty przez sąd danej instancji, jeżeli w chwili ich wydania sąd jest zwolniony z obowiązku dalszego rozpoznawania sprawy(I CKN 421/2001). Postanowienie sądu wydane po prawomocnym zakończeniu postępowania międzyinstancyjnego nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie (I PKN 367/97).
Sąd kasacyjny nie jest sądem trzeciej instancji, a skarga kasacyjna nie jest środkiem zaskarżenia przysługującym od jakiegokolwiek rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie z uwagi na przeważający w charakterze skargi kasacyjnej element interesu publicznego. Służy ona kontroli prawidłowości stosowania prawa, nie będąc instrumentem weryfikacji trafności ustaleń faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia(I UK 290/18).
Skarga kasacyjna została ukształtowana w przepisach kodeksu postępowania cywilnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, nakierowany na ochronę interesu publicznego przez zapewnienie rozwoju prawa, jednolitości orzecznictwa oraz prawidłowej wykładni, a także w celu usunięcia z obrotu prawnego orzeczeń wydanych w postępowaniu dotkniętym nieważnością lub oczywiście wadliwych, nie zaś jako ogólnie dostępny środek zaskarżenia orzeczeń umożliwiający rozpoznanie sprawy w kolejnej instancji sądowej(I CSK 1498/22).
W doktrynie i w orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniano wielokrotnie, że orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie jest takie, które kończy sprawę jako całość. Przez zakończenie „sprawy” rozumiano przy tym zakończenie postępowania odnośnie samego przedmiotu żądania (np. uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 25 czerwca 1966 r. III PZP 16/66 OSNCP 1966/12 poz. 205).
W odniesieniu do postanowień wydawanych w postępowaniu procesowym, przewiduje się zatem możliwość zaskarżenia skargą kasacyjną tylko i wyłącznie dwóch ich rodzajów orzeczenie istniejące obejmujące rozstrzygnięcie merytoryczne (w przedmiocie zgłoszonego żądania) lub formalne (w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania) kończące postępowanie w sprawie). Nie należy do nich postanowienie orzekające o kosztach procesu, czy też zastępstwa procesowego, wydane przez sąd drugiej instancji. Nie stanowi ono orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie poddanej pod osąd, ponieważ dotyczy rozstrzygnięcia w pewnym wąskim fragmencie sprawy(IV CSK 293/19).
Na gruncie kodeksu postępowania cywilnego przyjmuje się za „postanowienia kończące postępowanie w sprawie” te z nich, które aczkolwiek nie rozstrzygają o istocie sprawy, to jednak zamykają drogę do dalszego jej prowadzenia. Pod to pojęcie natomiast nie podpadają postanowienia kończące postępowanie w pewnych sprawach wpadkowych (III CZ 89/97).
Skarga jest środkiem zaskarżenia od orzeczenia wydanego przez sąd drugiej instancji, nie należy więc do postępowania kasacyjnego kontrola poprzedzającego go orzeczenia sądu pierwszej instancji. Może być ono przedmiotem osądu Sądu Najwyższego jedynie pośrednio w ramach skierowanego przeciwko orzeczeniu sądu drugiej instancji zarzutu naruszenia przepisów procesowych przez oddalenie apelacji, której zarzuty były uzasadnione (I CKN 379/99). Kontrola kasacyjna dokonywana przez Sąd Najwyższy obejmuje stosowanie prawa - procesowego i materialnego - przez sąd drugiej instancji, jeśli zaś chodzi o naruszenia prawa popełnione przez sąd pierwszej instancji, to mogą one być wytykane w apelacji (I CKN 445/97).
Skarga wniesiona od wyroku sądu pierwszej instancji podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna (II CKN 576/99).
Niedopuszczalna jest skarga od orzeczenia o skardze o wznowienie postępowania w sprawie, w której niedopuszczalna jest kasacja(I CZ 29/98 ).
Skarga musi się odnosić do orzeczenia zawierającego merytoryczne rozstrzygnięcie. Jeżeli w toku sprawy zostało wydane orzeczenie „uzupełniające” orzeczenie sądu pierwszej instancji, to kasacja powinna być mimo to skierowana na to „uzupełniające” orzeczenie (III CK 647/2004).
Niedopuszczalna jest skarga od samego uzasadnienia wyroku bez równoczesnego zaskarżenia jego sentencji (I CZ 174/97).
Rozróżnienie postanowień kończących postępowanie w sprawie podlegających zaskarżeniu albą skargą kasacyjną albo zażaleniem wymaga wskazania, po pierwsze, na wagę skargi kasacyjnej i po drugie, na sposób procedowania sądu drugiej instancji, wynikający przede wszystkim z art. 386 § 3 k.p.c. Skarga kasacyjna, jako środek prawny o szczególnej randze, ma więc zastosowanie tylko do orzeczeń o największym znaczeniu procesowym. Wobec tego zaskarżeniu w tym trybie podlegają orzeczenia merytoryczne co do istoty sprawy (art. 386 § 1 k.p.c.). Jest też jasne, że oprócz takich orzeczeń sąd drugiej instancji wydaje postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu oraz umorzenia postępowania. Właściwym przykładem są tu postanowienie uchylające zaskarżony wyrok z jednoczesnym odrzuceniem pozwu lub umorzeniem postępowania wydane w warunkach wynikających z art. 386 § 3 k.p.c., a więc postanowienia rozstrzygające kwestie dotyczące przesłanek procesowych (por. art. 199, art. 1099, art. 1124 k.p.c.), jak również sytuacja, gdy powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub, jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne (art. 355 § 1 k.p.c.). Na równi z cofnięciem pozwu traktuje się też odwołanie wniesione w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. We wszystkich tych wypadkach wchodzą więc w grę okoliczności istniejące przed wydaniem zaskarżonego wyroku, które nie zostały uwzględnione przez sąd pierwszej instancji i okoliczności, które powstały dopiero po tym wyroku, a zatem okoliczności następcze. Z powyższego, zatem wynika, że chodzi o rozstrzygnięcia obejmujące w całości postępowanie w sprawie. Umorzenie postępowania zażaleniowego nie mieści się jednak w kategorii postanowień wydanych przez sąd drugiej instancji w warunkach uregulowanych w art. 386 § 3 k.p.c. Postanowienie w tym przedmiocie, podlega zatem, stosownie do art. 3941 § 2 k.p.c., zaskarżeniu zażaleniem i to o tyle, o ile w danej sprawie przysługuje skarga kasacyjna(II UZ 23/19).
Co do postanowień skarga jest dopuszczalna w zakresie:
Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w następujacej kategorii orzeczeń:
Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych – niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o obję-cie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.
Niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgod-nego z prawem
Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o na-ruszenie posiadania;
2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związa-nych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent;
3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.
W sprawach w postępowaniu nieprocesowym od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postę-powania kończących postępowanie w sprawie – w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego – przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
W sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli skarga kasacyjna przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
W postępowaniu rejestrowym skarga kasacyjna przysługuje jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji.
Skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach dotyczących:
1) przepadku rzeczy;
2) zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem;
3) zabezpieczenia spadku i spisu inwentarza, wyjawienia przedmiotów spadkowych, zarządu spadku nieobjętego oraz zwolnienia wykonawcy testamentu;
4) zniesienia współwłasności i działu spadku, jeżeli wartość przedmiotu za-skarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych;
5) likwidacji niepodjętych depozytów.
Jeżeli nie są Państwo zadowoleni z wyniku postępowania cywilnego i są zdecydowani na wniesienie skargi kasacyjnej prosimy o kontakt.