Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców lub Rzecznik Praw Dziecka po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Artykuł 173 § 2 p.p.s.a. przewiduje, że skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Stroną w rozumieniu przytoczonego przepisu są podmioty, o których mowa w art. 32 i art. 33 p.p.s.a., tj. skarżący oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi, a także uczestnik na prawach strony. Legitymacja skargowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym uzależniona jest od posiadania interesu prawnego. Osoba nie mająca interesu prawnego nie może poszukiwać ochrony na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego, zgodnie bowiem z art. 50 p.p.s.a., podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu, jak również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi. Oznacza to, że interes prawny wnoszącego skargę kasacyjną musi znajdować podstawę w przepisach prawa materialnego powszechnie obowiązującego, natomiast status strony postępowania sądowoadministracyjnego nie może w żadnym razie wynikać tylko z faktycznego traktowania jakiegokolwiek podmiotu jako strony. Interes prawny musi być interesem własnym, indywidualnym i wynikającym z konkretnego przepisu prawa powszechnie obowiązującego. Od tak pojmowanego interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, to jest sytuację, w której podmiot nie może poprzeć swojego zainteresowania sprawą przepisami prawa materialnego. Przymiotu strony nie ma podmiot, który swój udział w postępowaniu opiera na potrzebie ochrony lub zaspokojenia interesu publicznego(II OSK 639/14).
Warunkiem wniesienia skargi kasacyjnej w przypadku oddalenia skargi przez sąd pierwszej instancji jest terminowe złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji(III FSK 1859/21).
Skarga kasacyjna może być wniesiona przez podmiot mający interes prawny w sprawie, w udzieleniu mu ochrony prawnej na drodze postępowania sądowoadministrayjnego. Przy ustaleniu interesu prawnego w sprawie należy uwzględnić następstwo prawne. W przypadku gdy przedmiotem są prawa zbywalne w miejsce dotychczasowego właściciela nieruchomości wchodzi jego następca prawny. Nie oznacza to, że mogą wystąpić okoliczności, które zachowują interes prawny dotychczasowego właściciela. Dotyczy to jednak przypadków, gdy ma to wpływ na jego uprawnienia lub obowiązki. Nie obejmuje to jednak sporu o wysokość ceny sprzedaży nieruchomości(II OSK 1432/17).
Status strony postępowania administracyjnego nie może wynikać tylko z faktycznego traktowania jakiegokolwiek podmiotu jako strony. Nie można zatem przyjąć, że skarga kasacyjna została skutecznie wniesiona jedynie z tego powodu, że wojewódzki sąd administracyjny zawiadomił określony podmiot o terminie rozprawy a następnie doręczył temu podmiotowi odpis wyroku wraz z uzasadnieniem. Tylko bowiem podmiot, rzeczywiście i obiektywnie legitymujący się interesem prawnym, może domagać się jego ochrony przed sądem administracyjnym, bez względu na to czy jest to sąd I, czy II instancji(I OSK 294/16).
Przymiotu strony nie ma podmiot, który swój udział w postępowaniu opiera na potrzebie ochrony lub zaspokojenia interesu publicznego. Stroną w postępowaniu dotyczącym decyzji o ustaleniu warunków zabudowy jest właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości sąsiadującej bezpośrednio z terenem inwestycji, jak również podmiot wykazujący się wskazanymi prawami rzeczowymi do nieruchomości nie sąsiadującej bezpośrednio z terenem planowanej inwestycji, jeżeli nieruchomość pozostaje w zasięgu oddziaływania inwestycji. Ustalenie kręgu stron takiego postępowania zależy zatem od okoliczności występujących w konkretnej sprawie: charakteru planowanej inwestycji, rodzaju, stopnia, zakresu uciążliwości i zasięgu oddziaływania na otoczenie. Przymiotu strony nie tworzą natomiast prawa obligacyjne, takie jak najem czy dzierżawa. Przymiotu strony w takim postępowaniu nie mają też osoby, które korzystają z gruntu bez tytułu prawnego(II OSK 2292/15).
Podmiot, który przystąpił do postępowania sądowego w sprawie ze skargi innego podmiotu, ma legitymację do wniesienia skargi kasacyjnej także wtedy, gdy ten inny podmiot nie korzysta z prawa do wniesienia skargi kasacyjnej(II GSK 1706/15).
Przepis art. 175 § 1 i 3 p.p.s.a. nie wymaga profesjonalnego zastępstwa procesowego przez sądem kasacyjnym, a jedynie sporządzenia przez profesjonalistę skargi do tego sądu. Od sporządzenia skargi kasacyjnej należy odróżnić jej wniesienie. Skoro przymus adwokacki dotyczy tylko sporządzenia skargi kasacyjnej, to taka skarga - sporządzona przez jedną z osób wymienionych w art. 175 p.p.s.a. - może być wniesiona przez samą stronę na podstawie art. 173 § 2(I SA/Bd 889/14).
Stosownie do art. 173 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę kasacyjną musi wnieść strona, jest to jeden z wymogów dopuszczalności, jak zatem wniesie ją podmiot niemający takiego przymiotu, skarga kasacyjna podlega odrzuceniu. Jednak o ile podmiot niebędący stroną został do postępowania dopuszczony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, skarga nie może podlegać odrzuceniu, jakkolwiek podmiot taki przez to dopuszczenie nie nabywa cech strony postępowania, bowiem z prawa materialnego nie wynika jego interes prawny. Wniesienie skargi kasacyjnej przez taki podmiot ma taki skutek, że nie może ona zostać odrzucona, podlega natomiast oddaleniu(I OSK 681/12).
Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną może z urzędu badać, czy skarga została wniesiona przez stronę (art. 173 § 2 p.p.s.a.)(I OSK 2058/12).
Organizacja społeczna, która przystąpiła do postępowania sądowego w sprawie ze skargi innego podmiotu na uchwałę właściwej rady, ma legitymację do wniesienia skargi kasacyjnej także wtedy, gdy ten inny podmiot nie korzysta z prawa do wniesienia skargi kasacyjnej (art. 173 § 2 w związku z art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz.U. z 2012 r., poz. 270)(II OSK 836/12).
Osoba, do której nie zostało skierowane wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od skargi, nie jest legitymowana do wniesienia zażalenia na zarządzenie wzywające do uiszczenia wpisu sądowego od skargi(I OZ 607/11).
Interes prawny wnoszącego skargę kasacyjną musi znajdować podstawę w przepisach prawa materialnego powszechnie obowiązującego, ale może mieć także swoje źródło w przepisach ustrojowych, jak również w przepisach proceduralnych. Status strony postępowania sądowoadministracyjnego nie może w żadnym razie wynikać tylko z faktycznego traktowania jakiegokolwiek podmiotu jako strony(I OSK 1153/10).
Określony podmiot nie uzyskuje przymiotu strony tylko z uwagi na fakt, że organ administracji, wskutek błędnej oceny w kwestii istnienia interesu prawnego, dopuścił go do postępowania administracyjnego, a wojewódzki sąd administracyjny zawiadomił ten podmiot o terminie rozprawy, a następnie doręczył odpis wyroku z uzasadnieniem. Tylko podmiot rzeczywiście i obiektywnie legitymujący się interesem prawnym może domagać się ochrony przed sądem administracyjnym, bez względu na to, czy jest to sąd pierwszej, czy drugiej instancji(I OSK 1782/10).
Określony podmiot nie uzyskuje przymiotu strony tylko z uwagi na fakt, że organ administracji, wskutek błędnej oceny w kwestii istnienia interesu prawnego, dopuścił go do postępowania administracyjnego, a wojewódzki sąd administracyjny zawiadomił ten podmiot o terminie rozprawy, a następnie doręczył odpis wyroku z uzasadnieniem. Tylko podmiot rzeczywiście i obiektywnie legitymujący się interesem prawnym może domagać się ochrony przed sądem administracyjnym, bez względu na to, czy jest to sąd pierwszej, czy drugiej instancji(I OSK 1783/10).
Przyczyną niedopuszczalności skargi kasacyjnej o charakterze podmiotowym jest jej wniesienie bez uprzedniego wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia oddalającego skargę. Przyczyna ta wynika wprost z treści art. 177 § 1 p.p.s.a(II GZ 206/10).
Interes prawny podmiotu wnoszącego skargę do sądu przejawia się w tym, iż podmiot ten działa bezpośrednio, we własnym imieniu i ma roszczenie o przyznanie uprawnienia lub zwolnienie z nałożonego obowiązku. Kryterium "interesu prawnego" ma zatem charakter materialno - prawny i wymaga stwierdzenia związku między sferą indywidualnych praw i obowiązków skarżącego, a kwestionowanym w skardze aktem lub czynnością organu administracji(II OSK 164/09).
Określony podmiot nie uzyskuje przymiotu strony tylko z uwagi na fakt, że wojewódzki sąd administracyjny zawiadomił tę osobę o terminie rozprawy, a następnie doręczył jej odpis wyroku z uzasadnieniem. Tylko podmiot rzeczywiście i obiektywnie legitymujący się interesem prawnym może domagać się jego ochrony przed sądem administracyjnym, bez względu na to, czy jest to sąd I, czy II instancji. Nie można odrzucić skargi kasacyjnej z tego powodu, że została wniesiona przez podmiot niebędący stroną, jeżeli podmiot ten został dopuszczony do udziału przed wojewódzkim sądem administracyjnym i brał udział w tym postępowaniu jako strona. Ochrona praw z tytułu najmu obiektu nie przesądza o istnieniu interesu prawnego w sprawie, której przedmiotem jest przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu(II OSK 1836/07).
Wniesienie skargi przez stronę stanowi warunek jej dopuszczalności. Niespełnienie tego warunku nie oznacza jednakże, że taka skarga podlega odrzuceniu, gdy podmiot niebędący w istocie stroną został dopuszczony do udziału w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, brał udział w postępowaniu jako strona i skorzystał z prawa do żądania sporządzenia uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W takim przypadku Naczelny Sąd Administracyjny w postępowaniu odwoławczym uprawniony jest do badania, czy podmiot wnoszący skargę kasacyjną legitymuje się interesem prawnym. Wnoszący skargę musi wywodzić swe prawo do poddania wyroku kontroli instancyjnej z normy prawa materialnego, bądź też z przepisów o postępowaniu. Status strony nie może więc wynikać tylko z faktu traktowania przez Sąd pierwszej instancji podmiotu jako strony(I OSK 748/07).
Wnoszący skargę kasacyjną jako osoba fizyczna, która brała udział w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, nie może skutecznie zaskarżyć rozstrzygnięcia Sądu oceniającego legalność postanowienia wydanego w przedmiocie dopuszczenia do udziału na podstawie art. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego podmiotu potraktowanego przez organ administracji publicznej, który wydał zaskarżone orzeczenie, jako organizacja społeczna(II OSK 463/07).
Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznając skargę kasacyjną z urzędu bada, czy skarga ta została wniesiona przez stronę (art. 173 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. 2002 r. Nr 153 poz. 1270 ze zm.)(II OSK 498/06).
Jeżeli strona wniosła skargę kasacyjną i brak jest podstaw do jej odrzucenia, to kolejne pismo strony, nazwane nawet skargą kasacyjną i sporządzone przez adwokata, nie może stanowić odrębnej skargi kasacyjnej; pozostaje jedynie pismem strony, którego ocena należy do Naczelnego Sądu Administracyjnego w toku rozpoznawania skargi kasacyjnej (art. 173 § 2 p.p.s.a.). W razie wyznaczenia adwokata przez okręgową radę adwokacką w ramach prawa pomocy oraz udokumentowania w aktach sprawy, który adwokat został wyznaczony, i zawiadomienia o tym strony, okoliczność ustanowienia pełnomocnika jest wystarczająco udokumentowana bez potrzeby dołączania do akt sprawy dokumentu pełnomocnictwa z podpisem strony (art. 37 w związku z art. 253 p.p.s.a.)(II OZ 519/05).
Na gruncie obecnie obowiązującego przepisu art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.) podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi jest m.in. "każdy, kto ma w tym interes prawny. Sformułowanie to - biorąc pod uwagę obowiązującą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego - nie wyklucza sytuacji, w której gmina będzie miała interes prawny w zaskarżeniu niekorzystnej dla siebie decyzji kolegium do sądu administracyjnego. Podkreślić wszakże należy, że gmina tylko wyjątkowo będzie posiadała legitymację skargową, a mianowicie wtedy, gdy da się ustalić przepis prawa powszechnie obowiązującego, na podstawie którego gmina będzie mogła skutecznie żądać czynności służącej zaspokojeniu jej potrzeb albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności sprzecznych z jej potrzebami(I SA/Łd 1694/96).
Jeżeli nie są Państwo zadowoleni z wyniku postępowania administracyjnego i są zdecydowani na wniesienie skargi kasacyjnej prosimy o kontakt.